Vasten bij chemobehandeling van borstkanker: nog geen resultaten!
Werkt chemotherapie bij borstkanker beter als er voor de behandeling wordt gevast? Kan zo’n voedingsaanpak de vaak ernstige bijwerkingen van chemo reduceren? Met die onderzoeksvragen wordt er momenteel een onderzoek uitgevoerd bij borstkankerpatiënten. Aan dit onderzoek werken vijftien Nederlandse ziekenhuizen mee. Het staat onder leiding van dr. Judith Kroep, internist-oncoloog aan het LUMC, en hoogleraar dr. Hanno Pijl, internist-endocrinoloog, eveneens verbonden aan het LUMC en lid van de Gezondheidsraad. Het onderzoek is inmiddels gestopt en wij wachten op de publicatie van dit onderzoek. Voor zover wij weten is het gewenste aantal patiënten niet bereikt. Dat is bijzonder jammer. Wat dat voor gevolgen heeft voor de betrouwbaarheid van dit onderzoek moet nog blijken. Er is tot op heden nog geen enkele omvangrijke studie bij mensen met kanker geweest om te kijken naar de veiligheid en effecten van vasten na de diagnose kanker. Vasten tijdens die fase is dus nu niet aan te raden. Bent u dat toch van plan doet u dat dan altijd in overleg met uw behandelaren en oncologie diëtist. Het is, door gebrek aan gegevens, niet uit te sluiten dat er negatieve effecten kunnen optreden.
Deze informatie is in oktober 2019 voor het laatst bijgewerkt.
We vroegen professor Pijl naar de opzet van het onderzoek en naar zijn verwachtingen:
Waarom wilt u dit onderzoek doen?
Er moet een oplossing komen voor het gegeven dat chemotherapie niet alleen de zieke cellen in het lichaam aantast, maar ook de gezonde cellen. Patiënten kunnen hondsberoerd worden van een chemobehandeling. Wij hebben een pilotstudie uitgevoerd onder dertien vrouwen met borstkanker in een vroeg stadium. Zeven van hen hadden 24 uur voor en 24 uur na elke chemokuur niet gegeten. Bij de patiënten die vastten, bleek het aantal rode bloedcellen en bloedplaatjes opvallend groter te zijn. Dat positieve resultaat vraagt om een breder onderzoek.
Wat gaat u nu precies onderzoeken en wat hoopt u te ontdekken?
Ons onderzoeksteam wil 250 vrouwen met borstkanker laten vasten gedurende drie dagen vóór de chemobehandeling en op de dag van de behandeling zelf. We willen kijken of zo’n langere periode een nóg gunstiger effect geeft. We willen graag weten of deze voedingsaanpak naast het beschermen van de gezonde cellen ook de kankercellen effectief kan aanpakken. Overigens kiezen we niet voor volledig vasten, maar voor een eiwit- en caloriearm dieet.
Wat gebeurt er in het lichaam van de kankerpatiënt die weinig tot niets eet?
Bij vasten of weinig eten komen er tijdelijk minder celgroei bevorderende stoffen bij de lichaamscellen. De gezonde lichaamscellen kunnen daar goed mee omgaan; ze raken in een soort slaaptoestand en gaan zich effectief beschermen tegen giftige stoffen. De schadelijke tumorcellen daarentegen kunnen dat niet. Ze blijven groeien, gaan zich splitsen en ‘verhongeren’. Mogelijk slaat in dit proces chemotherapie ook beter aan.
Kunnen kankerpatiënten ook op eigen houtje gaan vasten?
Bij de huidige stand van kennis raad ik dat sterk af. We weten nu nog niet genoeg. In het bijzonder mensen die door de ziekte al veel gewicht hebben verloren of kankerpatiënten met diabetes moeten niet gaan experimenteren. Dat is gevaarlijk.