Voorkom ondervoeding bij kanker
Bij ondervoeding denken we al snel aan de derde wereld, maar het komt ook in Nederland voor. Steeds meer ouderen zijn ondervoed. Ook mensen met ernstig of gemiddeld overgewicht kunnen ondervoed zijn, al ziet u dat niet! Bij ondervoeding heeft het lichaam een tekort aan voedingsstoffen en energie. ‘Gewoon gezond eten’ is dan vaak niet meer voldoende.
Bij ondervoeding kan niet alleen het gewicht snel afnemen, dit gewichtsverlies kan ook gepaard gaan met een afname van spierweefsel. Ziektes kunnen het proces van ondervoeding bij jong en oud versnellen. Van alle kankerpatiënten krijgt zelfs 30 tot 50% te maken met ondervoeding.
Hogere kans op complicaties
Door ondervoeding komt het lichaam in een afbraaktoestand. Dit houdt in dat weefsels in het lichaam worden afgebroken en er onvoldoende energie aanwezig is om ze weer op te bouwen en het afweersysteem te ondersteunen. De weerstand en conditie verslechteren hierdoor. Voor patiënten is het dan moeilijker een behandeling, zoals een operatie of chemotherapie, te ondergaan en hiervan te herstellen.
Ondervoeding verkort de levensverwachting en verlaagt de kwaliteit van leven. Daarnaast is er mogelijk een verhoogde kans op bijwerkingen van medicijnen en bestaat er een hogere kans op complicaties bij operatie, bestraling of chemotherapie. Het is daarom van zeer groot belang om ondervoeding te voorkomen of tijdig vast te stellen en te behandelen.
Bijna de helft van alle kankerpatiënten krijgt dus te maken met ondervoeding. Bijvoorbeeld omdat het moeilijk is om voldoende voedsel binnen te krijgen. Dit kan gebeuren als er kanker aanwezig is in de mond, slokdarm, maag of darmen. Maar dit is niet de enige oorzaak. Een slechte eetlust, misselijkheid, braken, diarree, infecties en tumoren kunnen er eveneens voor zorgen dat de voedselinname wordt belemmerd of dat de voedingsstoffen in het lichaam niet juist worden gebruikt. Ook door een operatie of een chemokuur kan het lastig zijn om goed en voldoende te eten.
Voorkomen en behandelen
Er bestaan diverse mogelijkheden om de voedingstoestand zo lang mogelijk optimaal te houden. Als de diagnose kanker net is gesteld en er nog geen ondervoeding is geconstateerd, maar ook wanneer er wél ondervoeding is vastgesteld kan er veel worden gedaan om de voedingstoestand te verbeteren.
Het is niet altijd mogelijk om ondervoeding te voorkomen en te behandelen door alleen maar gezond en voldoende te eten. Vaak is er een bredere aanpak nodig waarbij vitamines, mineralen, voedingssupplementen, voeding in een andere vorm en beweging van groot belang kunnen zijn.
Richtlijnen voor artsen
Hoewel het probleem van ondervoeding in de geneeskunde al geruime tijd bekend is, wordt er nog bijzonder weinig aandacht aan besteed. Dat is opmerkelijk, want er bestaan veel wetenschappelijke bewijzen die zijn verwerkt in nationale en internationale richtlijnen voor artsen en andere zorgverleners. Wanneer u moet worden opgenomen in het ziekenhuis moeten artsen tegenwoordig kijken of u ondervoed bent. Als dit het geval is, kan het afhankelijk van de mate van ondervoeding heel moeilijk zijn om nog in te grijpen.
Zodra kanker is vastgesteld is het belangrijk dat u zich laat adviseren en begeleiden door beschikbare zorgprofessionals. U kunt bijvoorbeeld overleggen met uw huisarts, behandelend specialist of een gespecialiseerde diëtist oncologie of voedingsdeskundige en zelfs met sommige fysiotherapeuten.
Het is voor u van belang om te weten dat er richtlijnen bestaan voor behandelaars. Aan de hand van deze richtlijnen kunnen zij ondervoeding voorkomen of tijdig vaststellen. In iedere situatie kan een behandelplan worden gemaakt om u daar in te begeleiden.
Op onze website vindt u nog veel meer informatie om dit onderwerp makkelijker bespreekbaar te maken bij uw arts. Op de website leest u ook wat u zelf kunt doen om de kans op ondervoeding te voorkomen. Het is van groot belang dit ook te doen!
Zelf doen
Als u gezond bent:
• Let op uw voeding, beweging en zorg er voor dat u goed in uw vel zit
Als u patiënt bent:
• Verdiep u in voeding en beweging
• Bespreek ondervoeding met uw arts en verwijs naar de richtlijnen
• Vraag om regelmatige controle
• Vraag om doorverwijzing naar een professional, zoals een diëtist
Nuttige links
• Stuurgroep ondervoeding
• Richtlijn ondervoeding bij patiënten met kanker
Ons streven
Het NFtK streeft ernaar de hoogwaardige Nederlandse kankerzorg verder te verbeteren. Op basis van inzichten uit wetenschappelijk onderzoek en door middel van voorlichting maken we zichtbaar dat voeding, beweging en welzijn een vaste plaats moeten krijgen binnen het behandelplan. En dat met een duidelijk doel: een langer en beter leven voor mensen met kanker.
Wilt u deze folder downloaden als PDF? Klik hier
