25 jaar hulp bij kanker

Dankzij een steeds groter wordende groep donateurs lukt het om steeds meer mensen met kanker te helpen. Langer en Beter kunnen Leven na de heftige diagnose kanker is het doel van het Nationaal Fonds Tegen Kanker voor alle mensen die getroffen worden.

Veel bereikt voor mensen met kanker

Er is veel vooruitgang geboekt voor mensen met kanker.  “Onze initiële zoektocht naar ‘natuurlijke’ oplossingen voor kanker, waaronder betulinezuur uit de berkenboom en curcumine uit kurkuma, bleken niet succesvol. Daarom hebben we circa 10 jaar geleden het roer omgegooid. Wij willen mensen met kanker helpen en bijdragen aan een nog betere zorg”, aldus Lon Claassen (sinds 2013 actief voor het NFTK).

Uit al die jaren onderzoek is gebleken dat voeding, in combinatie met beweging, belangrijk is voor mensen met kanker. “Nog steeds zien we dat mensen vragen of ze iets met hun voeding kunnen doen. Helaas is nog vaak het antwoord: ‘Nee hoor. Eet u maar wat u lekker vindt’. Terwijl eten niet alleen belangrijk is om van te genieten, maar ook brandstof voor het lichaam is. Niet (goed) eten is het lichaam onthouden van brandstof en daarmee gaat ook spierkracht verloren. Als iemand met kanker steeds zwakker wordt, kan het betekenen dat een behandeling geen doorgang vindt of gestopt wordt. Als voeding en beweging zo’n grote impact hebben op het succes van een behandeling van mensen met kanker, waarom zetten we dat dan niet standaard in als onderdeel van de behandeling?”

Toekomst

Het aantal mensen dat geneest groeit. “Weliswaar langzaam, maar de ziekte en mens zijn ook heel complex. Ook het aantal mensen dat langer blijft leven met kanker wordt groter. Dat komt niet alleen door de goede reguliere zorg van artsen, maar ook gezonde voeding, voldoende beweging en weten hoe je in je hoofd met kanker moet omgaan is daarbij cruciaal.”

Voorkomen van verzwakking

Het meest voorkomende probleem (meer dan 50%) bij mensen met kanker is het ongewild afvallen of ondervoeding. Dat komt doordat de ziekte vaak een raar effect heeft op onze verbranding. Toch is er wetenschappelijke kennis die ingezet kan worden om dat proces te remmen of zelfs te stoppen. Maar de diëtist, wiens vakgebied dit is, komt tijdens de behandeling vaak amper in beeld. Iets wat het NFTK niet alleen raar, maar ook onverantwoord vindt.

Het NFTK werd in 2014 gevraagd een studie te financieren waarbij een nieuwe techniek (het Nanoknife) zou worden getest op mensen met alvleesklierkanker. Lees hier ook verhalen van de mensen die meededen aan deze studie en hoe zij omgingen met hun ziekte.

Bijzonder aan deze, misschien wel dodelijkste, vorm van kanker is dat mensen enorm afvallen. De alvleesklier zorgt ervoor dat al het binnengekregen voedsel wordt omgezet naar brandstof. Als de klier niet meer functioneert dan wordt niets meer van het eten opgenomen. Daardoor krijgt het lichaam geen voeding en valt men af. Mensen raken zo in korte tijd verzwakt. Het lichaam ziet dan de spieren als een gemakkelijk ‘hapje’ aan om energie te krijgen. Daardoor verliest iemand niet alleen gewicht, maar ook kracht. En verzwakt dus!

Dankzij de donateurs van het NFTK hebben wij dit onderzoek destijds kunnen financieren. En wat bleek? Om eten toch af te breken kun je enzymen slikken om niet af te vallen en sterk te blijven. Helaas gebeurde dat helemaal verkeerd. Het onderzoek zorgde ervoor dat nu wel de juiste behandeling kon worden geboden. Een grote vervolgstudie was daarmee geboren. Diëtisten en artsen werd geleerd hoe dit probleem goed moest worden behandeld. De eerste stap was vooral met elkaar samenwerken om mensen met alvleesklierkanker beter te kunnen helpen en verzwakking te voorkomen.

Minder kans op complicatie en sneller herstellen

Voldoende spiermassa en -kracht hebben een effect op hoe we bijwerkingen van behandelingen aanvoelen. Ze verkleinen de kans op complicaties en vergroten de kans op herstel. Maar spieren worden niet alleen onderhouden met voeding (met name eiwit); het werkt het beste in combinatie met bewegen. Voeding en beweging versterken elkaar en het effect kan fenomenaal zijn. Ook al gaat de kanker er niet mee weg, het helpt op zoveel gebieden dat het raar is dat we dat niet krijgen voorgeschreven als onderdeel van de behandeling.

In 2015 was oncologisch chirurg dr. Gerrit Slooter op zoek naar middelen om zijn onderzoek te kunnen vormgeven. Maar wat hij op zijn bierviltje had geschreven, kwam niet van de grond, simpelweg omdat niemand bereid was zijn onderzoek te financieren. Al jaren opereerde hij mensen, waarvan veel met darmkanker. De lastige ingreep gaat heel vaak goed, maar er kunnen ook complicaties ontstaan. De meest ernstige daarvan is naadlekkage; het los gaan van een hechting in de darm. Na de operatie moet het lijf zelf herstellen. Wat blijkt? Hoe fitter iemand is, des te sneller iemand gaat herstellen en hoe minder (ernstige) complicaties er optreden.

Op het bierviltje van dr. Slooter stond het woord ‘fitter’. Wat als mensen met kanker nu eens fitter in de operatiekamer komen? In de wachttijd voor de operatie, doorgaans zo’n 4-6 weken, kunnen mensen begeleid worden naar een betere fysieke en mentale conditie. Zouden we dat kunnen onderzoeken? Zou dat niet heel veel gezondheidswinst opleveren?

Dankzij onze donateurs heeft het NFTK dit onderzoek toen kunnen financieren en met deze eerste studie hebben we een zaadje kunnen planten voor toekomstige studies over prehabilitatie (Fit4Surgery); het fitter maken vóór een behandeling. Het is een revolutie aan het worden voor oncologische behandelingen.

Een omslag waarvan we zouden willen dat het veel sneller gaat. Gelukkig doen steeds meer ziekenhuizen nu aan prehabilitatie. Hierdoor kunnen mensen sneller en beter herstellen.

Alle kennis inzetten om te helpen

Het Maxima Medisch Centrum in Eindhoven/Veldhoven is als eerste begonnen. Hierdoor ziet het behandelen van mensen met darmkanker er daar nu heel anders uit dan voorheen. De aanpak is nu multidisciplinair. Dat wil zeggen dat alle kennis die er is zoveel mogelijk wordt ingezet: van chirurg tot oncoloog, van verpleegkundige tot diëtist, sportarts, fysiotherapeut en psycholoog. De begeleiding is hierdoor veel intensiever. Soms schrikken mensen dat ze drie keer per week moeten sporten, maar als het doel goed uitgelegd wordt, gaat nagenoeg iedereen erin mee en maakt het ook af. Zelfs mensen ouder dan 90 doen mee en zijn daar heel succesvol in. Mensen met kanker hebben er baat bij en het is nuttig tijdverdrijf tijdens het wachten op de operatie. Dat ze tijdens het sporten in contact komen met lotgenoten vinden zij vaak erg prettig.

Helpen bij stress en angst bij kanker

Naast voeding en beweging ligt voor het NFTK de focus op het welzijn van mensen met kanker. Dat welzijn, een gezonde mentale conditie, is van groot belang. De diagnose horen is echt een klap. Angst voor de ziekte, spanningen voor behandelingen en stress voor privé en werk is volkomen logisch. En ook daar zijn professionals voor opgeleid. Psychosociale begeleiding noemen we dat. Deze zorg wordt, naast de professionele zorg voor de behandeling van kanker, ook aangeboden door getrainde vrijwilligers in de Centra voor leven met en na kanker. Er zijn circa 80 van dit soort centra (voorheen inloophuizen) waar mensen met kanker kosteloos en laagdrempelig naartoe kunnen: voor een luisterend oor, voor contact met lotgenoten en om de gedachten te verzetten tijdens activiteiten. Het NFTK zet zich, dankzij de steun van onze donateurs, in om het belangrijke werk van deze centra te ondersteunen.