Droge mond

Een droge mond wordt veroorzaakt door een tekort aan speeksel. Te weinig speeksel zorgt ervoor dat praten, kauwen en slikken moeilijker gaat. Het kan daarnaast zijn dat uw smaak minder is. Om te kunnen proeven en ruiken moet het voedsel in de mond namelijk met speeksel worden vermengd. Speeksel heeft daarnaast ook als functie om zure producten, zoals frisdrank, vruchtensappen en fruit, te neutraliseren. Op deze manier beschermt het speeksel de tanden en kiezen tegen gaatjes en ontstekingen.

Oorzaken

De speekselklieren maken speeksel aan. Een te kort aan speeksel ontstaat meestal doordat er onvoldoende of geen dun speeksel wordt gevormd. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Bestraling in het hoofd-halsgebied kunnen de speekselklieren aantasten. Nadat de behandeling is afgelopen herstellen de speekselklieren vaak weer en verdwijnt de droge mond. Bij een hoge stralingsdosis kan het echter zijn dat de speekselklieren niet meer herstellen en blijft de droge mond bestaan.
Chemotherapie kan ook het slijmvlies in de mond aantasten. Hierdoor kun je last krijgen van een droge mond, maar ook van een branderig gevoel en pijnlijke plekken in de mond.
Naast de behandeling van kanker zijn er nog een aantal andere oorzaken van een droge mond. Niet eten en drinken en uitdroging kunnen bijvoorbeeld ook een oorzaak zijn van een droge mond. Uitdroging kan ontstaan door veel overgeven of diarree .

Tips tegen een droge mond

• Houd de mond vochtig door regelmatig te spoelen of te sprayen. Het beste kunt u hiervoor een zoutoplossing gebruiken door twee theelepels keukenzout of één theelepel keukenzout en één theelepel baking soda op te lossen in 1 liter lauw water. Met een zoutoplossing reinigt u de mondholte. Een droge mond geeft namelijk meer kans op ontstekingen.
• Een goede mondhygiëne is belangrijk bij een droge mond omdat u meer kans heeft op ontstekingen en gaatjes. Poets na elke maaltijd met een zachte tandenborstel en gebruik fluoridetandpasta. Poets maximaal 4 keer per dag.
• Er zijn speciale producten voor mensen die weinig of geen speeksel hebben, zoals tandpasta, mondspoeling, kauwgom en mond-bevochtigingsgel. Vraag uw arts, apotheker of mondhygiënist om advies.
• Overleg met uw arts of kunstspeeksel zinvol kan zijn

Voedingsproblemen bij een droge mond

Een droge mond kan het eten bemoeilijken. Doordat u minder speeksel heeft, kunnen er kauw- en slikproblemen ontstaan. Wanneer u als gevolg hiervan minder gaat eten, heeft u kans dat u (veel afvalt) en te maken krijgt met ondervoeding . Dit kan een negatieve invloed hebben op de conditie van het lichaam en op het herstel van de ziekte en behandeling. Lukt het u niet om voldoende te eten door een droge mond, dan is het belangrijk met uw (oncologie) diëtist te overleggen.

Voedingsadviezen bij een droge mond

De volgende tips kunnen helpen om de klachten die u heeft van een droge mond te verminderen. Niet alle adviezen werken bij iedereen. Probeer daarom verschillende dingen uit om te ontdekken wat in uw situatie verlichting geeft.

• Drink bij het eten steeds kleine slokjes water om het voedsel vochtig te maken. Dit kan helpen het eten makkelijker door te slikken.
• Gebruik veel jus, saus, ragout of bouillon bij de maaltijden. Voedingsmiddelen kunt u ook smeuïger maken met boter, room of crème fraîche.
• Dip brood in melk, thee of bouillon en/of besmeer deze rijkelijk met smeuïg beleg zoals smeerkaas, paté, salade of jam.
• Vervang brood eventueel door pap, vla of yoghurt. Ook yoghurt met muesli of drinkontbijt kunnen gebruikt worden. Blijf echter wel zoveel mogelijk kauwen. Dit heeft namelijk een gunstig effect op de smaak en op de speekselproductie. Stap daarom niet te snel over op gemalen of vloeibare voeding.
• Friszure producten zorgen voor een toename van dun speeksel. Kauwen op komkommer, appel, tomaat, augurk of uitjes kunnen daardoor verlichting geven. Ditzelfde geldt voor het zuigen op ijsblokjes, waterijs, pepermunt of het kauwen op kauwgom. In verband met het hogere risico op gaatjes, kunt u het beste kiezen voor suiker- en zuurvrije varianten.
• Beperk het gebruik van alcohol en cafeïne. Deze producten verminderen de vorming van speeksel.
• Vermijd zure dranken zoals frisdrank of drink deze met een rietje om tanderosie te voorkomen.

Zorg tot slot dat u altijd wat te drinken bij de hand heeft. Houdt ook ’s nachts een flesje water bij de hand op uw nachtkastje.

©Janneke van Meel

Recepten geschikt voor een droge mond

• Panna cotta met honing en aardbeien
• Puree van aardappel, broccoli en gerookte forel