Slik- en kauwproblemen

De kanker zelf en de behandeling van kanker kunnen slik- en kauwproblemen veroorzaken. Een tumor in de mond- en keelholte kan slik- en kauwproblemen veroorzaken door de pijn of doordat de tumor voor een obstructie zorgt. Bestraling van het mond-keelgebied kan een zwelling van de slijmvliezen veroorzaken. Hierdoor is er minder ruimte voor voeding wat problemen kan veroorzaken bij het slikken en kauwen. Ook keelspieren kunnen aangetast worden wanneer deze in het bestraald gebied liggen. De spieren zijn dan minder soepel waardoor het doorslikken van voeding moeilijker wordt. De kans op verslikking wordt daardoor groter. Wilt u meer weten en recepten ontvangen? Schrijf dan nu in voor de gratis nieuwsbrief! Klik hier.

Slikproblemen

Slikproblemen kunnen ontstaan door de tumor. Bijvoorbeeld doordat deze voor een vernauwing van de slokdarm zorgt. Eten kan dan niet goed meer zakken en u kunt het gevoel hebben dat eten blijft hangen in uw keel of bij uw borst. Slikproblemen kunnen ook ontstaan doordat het slijmvlies van de mond en keel beschadigd is als gevolg van de behandeling. Een logopedist kan adviseren over de dikte van het eten en oefeningen geven om het slikken te oefenen.

Kauwproblemen

Er zijn verschillende oorzaken voor problemen met kauwen. Wanneer door een tumor de tong en/of mond aangetast is, kunt u het gevoel hebben dat uw eten in de mond blijft hangen. Kauwen wordt ook bemoeilijkt door een slecht gebit. Meestal verdwijnen de kauwproblemen wanneer u een goede prothese krijgt.

Voedingsadviezen  bij slik- en kauwproblemen

• Stap niet zomaar over op vloeibare voeding. Kauwen is namelijk goed voor de speekselproductie, wat de smaak bevordert.
• Zachte voeding is vaak makkelijker te verwerken bij kauw- en slikproblemen. Gebruik bijvoorbeeld brood zonder korst en zacht beleg. Zacht beleg is bijvoorbeeld smeerkaas, maar ook een slaatje, sandwichspread, omelet of ragout kunnen goed op brood gegeten worden.
• Gebruik in plaats van brood eventueel pap, vla of yoghurt. Brood kunt u zachter maken door deze in melk of bouillon te dopen.
• Kies zacht vlees zoals ragout of zachte vis zoals pangasiusfilet en vis uit blik. Zorg dat vlees en vis niet te hard gebakken wordt. Vis kan ook goed gestoomd worden. Eiergerechten en vegetarische producten, zoals tofu, zijn een goed alternatief.
• Pasta, zoals macaroni en spaghetti, glijden met saus makkelijk weg.
• Aardappelen kunt u prakken en met jus of wat melk of room extra smeuïg maken.
• Snijd het eten heel fijn, vooral voeding met grove vezels zoals asperges en bleekselderij. Maal eventueel het eten met een keukenmachine of staafmixer. Zachte groenten, bijvoorbeeld andijvie, bloemkool, wortels, doperwten en spinazie kunt u goed gebruiken.
• Gerechten kunnen smeuïger gemaakt worden door een saus te gebruiken of door room, roomkaas of bouillon toe te voegen aan gerechten.
• Kies bij slikproblemen liever voor een gebonden crèmesoep in plaats van een heldere soep.
• Zacht fruit is vaak eenvoudiger door te slikken dan hard fruit. Zachte fruitsoorten zijn bijvoorbeeld aardbei, mango, meloen, kiwi, peer, perzik, pruim en framboos. Lukt het niet om vers fruit klaar te maken, dan kan fruit uit blik een alternatief zijn. Fruit uit blik is vaak ook zacht, maar levert wel minder vitamines dan vers fruit.

Lukt het u niet om voldoende te eten als gevolg van de slik- en kauwproblemen dan kan uw arts of een (oncologie) diëtist advies geven.

©Janneke van Meel