Sojabonen kunnen in z’n geheel (gekookt) gegeten worden, maar worden vooral vaak verwerkt tot producten als sojamelk, tofu, tempeh, miso en sojasaus. Soja wordt in de voedingsmiddelenindustrie ook gebruikt als bindmiddel in allerlei sauzen, gebak, brood, soep et cetera.

Het is mogelijk om sojaplanten genetisch te veranderen, zodat er veel minder onkruidbestrijdingsmiddelennodig zijn. Het voordeel is dat de sojaplanten op die manier grootschalig en voordelig verbouwd kunnen worden. Het nadeel is dat de gevolgen hiervan voor mens en milieu voor de lange termijn nog onbekend zijn.

Soja is een plantaardige eiwitbron en bevat alle essentiële aminozuren. Soja kan daardoor in de gehele eiwitbehoefte van het lichaam voorzien. De sojaboon overtreft zelfs alle andere voedingsmiddelen, dus ook vis en vlees, voor wat betreft het eiwitgehalte. Veel vegetariërs eten soja omdat het een goede en goedkope vleesvervanger is. Mede ook daardoor wordt soja vanaf de vijftiger jaren van de vorige eeuw grootschaliger geteeld. Voor het milieu is het ook beter om soja te eten dan vlees. Voor een gelijke hoeveelheid eiwitten in vlees moet een koe eerst heel wat plantaardig voedsel hebben gegeten waarmee het milieu (alleen al door de hoeveelheid mest) veel zwaarder wordt belast.

Soja wordt als cholesterolverlagend middel aangeprezen omdat het meervoudige onverzadigde vetzuren bevat en juist weinig verzadigde vetzuren. Het grootste deel ervan zijn omega-6 vetten, maar soja is ook een van de weinige planten waarin een aardige hoeveelheid omega-3 zit. Vanwege de grote hoeveelheid onverzadigde vetzuren is soja een voedingsmiddel met een beschermend effect ten aanzien van hart en vaatziekten.

Wanneer vrouwen met borstkanker echter behandeld worden met anti-oestrogenen  om de stimulerende invloed van oestrogenen op de kankercellen te verminderen, dan is het gebruik van fyto-oestrogenen uit soja vermoedelijk ongunstig, omdat deze dan de werking van de anti-oestrogenen weer kunnen verminderen. Dit is onderwerp van wetenschappelijke discussie, maar vooralsnog lijkt voorzichtigheid in deze geboden. Bij fyto-oestrogenen is het wel belangrijk te letten op de bron. Bij borstkanker bijvoorbeeld moet men voorzichtig zijn met fyto-oestrogenen uit hop (bier).

 

Hoge doses
Soja bevat vele soorten fyto-oestrogenen, maar de meest werkzame zijn genisteïne en daidzeïne. Genisteïne wordt met name gebruikt door natuurartsen bij de behandeling van kanker. Het remt de vorming van nieuwe bloedvaten en verhindert de groei van kankercellen. Voor dat effect is genisteïne in hoge doses nodig. Wij raden kankerpatiënten dan ook aan nooit op eigen initiatief genisteïne te gaan gebruiken, maar altijd uitsluitend op voorschrift van een in voeding gespecialiseerde arts.